De klassieke saxofoon: een inleiding

Niet iedereen kent de klassieke saxofoon, maar de klassieke sax is net zo springlevend als in de jazz- en de popmuziek. Het is bovendien de oorsprong van dit instrument. Daarom voor alle saxofoonliefhebbers, en in het bijzonder diegene die de klassieke saxofoon níet goed kent, een kort overzicht en enige luistertips.

De uitvinding

De saxofoon is rond 1843 uitgevonden door Adolphe Sax in Parijs. Adolphe Sax studeerde zang, fluit en later ook klarinet en begon met zijn conservatoriumstudie toen hij veertien jaar oud was. Daarnaast hielp hij zijn vader zijn instrumentenwerkplaats. Charles Sax was namelijk instrumentenmaker van het hof der Nederlanden. Zowel Charles als Adolphe hebben nieuwe instrumenten uitgevonden en talloze instrumenten vernieuwd en verbeterd.
De firma Sax werd in 1930 overgenomen (met daarin beide zoons van Sax werkzaam) door de Parijse firma Selmer.

Het turbulente leven van Sax is de moeite waard om eens te lezen. Nu gaat het om zijn uitvinding de saxofoon, in een tijd dat er nog geen jazz bestond. De saxofoon kreeg mondjesmaat een plek in het symfonie orkest en in de kamermuziek. Gelukkig voor Sax was er behoefte aan verbetering van het Franse militaire orkest. Daarin veroverde de saxofoon zijn plek. In de loop van de tijd is er steeds meer muziek voor de saxofoon geschreven. Alles is ná de tijd van bijvoorbeeld Mozart en Beethoven dus er is met name veel moderne klassieke muziek met saxofoon.

Beroemde saxofonisten en saxofoonmuziek

Marcel Mule was één van de eerste grote saxofonisten. Hij heeft de saxofoonklas aan het conservatorium van Parijs overgenomen in 1942, 71 jaar nadat deze was geschorst. De klas ervoor stond nog onder leiding van Adolphe Sax. In deze video hoor je hem het beroemde saxofoonconcert van Glazunov spelen. Het is een andere manier van spelen van we tegenwoordig hebben, maar Mule heeft enorm bijgedragen aan de techniek van het saxofoonspelen. Hij is overigens 100 jaar oud geworden, saxofoonspelen is dus vast heel goed voor de gezondheid!

 

 

• Eerste componisten die fan waren van de saxofoon waren onder meer Berlioz, Klosé, Bizet en Strauss. Hierbij een youtube video de solo voor saxofoon uit ‘Arlesienne van Bizet uit 1872.
• Begin 20e eeuw gebruikte Ravel de saxofoon in zijn Bolero, hierbij gespeeld door mijzelve met het Rotterdams Philharmonisch Orkest.
• Milhaud was ook een fan van de saxofoon. La Creation du Monde is een geweldig stuk, wel iets wat je rustig moet beluisteren. Hierbij met solist Niels Bijl.

Naar welk concert kan ik gaan?

Ik maak een sprong in de tijd: wat zijn bekende saxofonisten en ensembles van nu in Nederland? We hebben in dit landje veel hele goede klassiek saxofonisten. Vele zijn opgeleid door Arno Bornkamp, docent klassiek saxofoon aan het conservatorium in Amsterdam. Hier vertelt hij over het spelen van muziek van Bach.  Hij vertelt ook over zijn liefde voor zowel de saxofoon in de jazz als in de klassieke muziek, het verschil in geluid en de invloed van Bach op de jazz. Er is veel meer te vinden van Arno Bornkamp inclusief vele hedendaags gecomponeerde muziek.

Er zijn veel saxofoonkwartetten in Nederland, teveel om op te noemen. Een kwartet wat nu veel furore maakt is het Berlage Saxofoonkwartet.  Wil je goede en avontuurlijke solisten beluisteren? Houd Johan van der Linden, Femke Ijlstra, Ties Mellema, Niels bijl, Raaf Hekkema en Eva van Grinsven in de gaten en dan vergeet ik nog een heleboel nieuwe talenten op te noemen. Er is inmiddels ontzettend veel muziek te vinden die niet meer in een hokje te plaatsen is.

Floor Wittink

Kijk hier voor de komende saxofoonworkshops!